Wyeth, gazlı içecekleri depolamak için kullanılabilecek yeni bir plastik icat etti.

Sıradan plastik şişeler, günümüzde hane halkının geri dönüşüm için en çok kullandığı malzemeler arasında yer alıyor. Plastik şişelerin (pet şişe olarak da bilinir), cam şişelere oranla bu kadar popüler olmasının yegane sebeplerinden birisi, cam şişelere oranla daha ucuz ve dayanıklı olmasıdır. Birleşik Devletler’den br mühendis olan Nathaniel Wyeth (1911-1990), plastik şişe üzerinde neredeyse on yıl kadar çalıştı. Bir iş arkadaşına plastiğin, Coca-Cola gibi gazlı içecekleri depolamada kullanılıp kullanılamayacağını sorduğunda, arkadaşı ona şişenin patlayabileceğini söyledi. Wyeth’in yaptığı ilk deneyler, gazlı içeceklerin pet şişeler üzerinde esnemeye yol açtığını gösterdi. Elbette o dönemde kullanılan plastik yeteri kadar sert değildi, ancak plastiği oluşturan molekül dizileri birbirleri ile sıkı sıkıya örülürse plastik daha da güçlendirilebilirdi. Wyeth, naylonun moleküllerinin esnetilip yeniden hizalandırılması durumunda daha sert bir hal aldığını biliyordu ve bu bilgi ışığında, plastiği naylon ile karıştırarak, şekli önceden belirlenmiş bir kalıp icat etti.

Eriyik plastik, şişe şeklindeki bir kalıba dökülüp içerisine hava basıldığında plastik kalıbın şeklini alıyordu ancak ilk denemeler başarısızdı. Wyeth’in, “patlayan şişe problemi” adını verdiği bu problemi çözmek için 10.000’in üzerinde deneme yaptığı bilinmektedir. Denemeleri sonucunda Wyeth, o güne kadar kullandığı naylon ve polipropilen karışımını kullanmaktan vaz geçti ve onun yerine polipropilen-terfatlat (PET) karışımını kullanmaya 1973 yılında karar verdi. PET, oldukça esnek ve bir o kadar da dayanıklıydı. Tümüyle şeffaf yapısı, içerisindeki içeceğin dışarıdan görünmesini mümkün kılıyordu ve üstelik, ortaya çıkan ürün tümüyle geri dönüştürülebilirdi.

O dönemde hızla yükselen gazlı içecek endüstrisi, Wyeth’in pet şişelerini çok kısa sürede benimsedi. O kadar ki 1973 yılında üretilen pet şişelerin üretiminden geçen 25 yıl içerisinde, yılda on milyar adet pet şişenin üretilmeye başlandı.

Birleşik Devletler’de üretilen polyester halıların neredeyse yarısının, geri dönüştürülmüş pet şişelerden yapıldığını biliyor muydunuz?

Kaynak: http://www.kimnezamanicatetti.com/plastik-sise-pet-sise/

Gündelik hayatta kullanılan pek çok maddenin geri dönüşüme katılarak tekrar kullanılması doğal kaynaklarımızın gelecek nesillere kalması ve dünyamızın ekolojik dengesinin korunması bakımından önemlidir. Geri dönüşüm yapabileceğimiz pek çok alan bulunmaktadır. Bunların içinde en bilineni ve kullanılanı plastik alanındaki dönüşümdür. Plastikler bünyelerinde ham petrol, kömür ve gaz gibi maddeler bulundurur. Doğaya atıldıklarında görüntü kirliliğine neden olurlar çevredeki canlılara ve toprağa da zarar verirler. Bunun yanında plastik atıkların, normal şartlarda doğaya karışması çok uzun seneler aldığı için plastik atıkların geri dönüşümü ve önemi oldukça büyüktür.

Peki Dönüşüme Katılabilen Plastik Atıklar Nelerdir? 

Hayatın akışı içerisinde kullandığımız pek çok ürün aslında içerisinde plastik barındırıyor. Su içilen pet şişeler, market ve mağazalarda sıklıkla kullanılan naylon poşetler, su damacanaları ve plastikbardaklar bunlardan sadece bir kaçı. Ayrıca plastik maddeler yiyecek ve içecek endüstrisinde, inşaat ve ziraat örtülerinde, çöp ya da gübre torbalarının üretiminde kullanılmaktadır.

Geri Dönüşüm Aşamaları

Plastik atıkların değerlendirilmesi konusunda biz tüketicilere ve bu konuyla ilgilenen kuruluşlara görev düşmektedir. Dönüşüm işleminin çeşitli basamakları ve çeşitleri vardır. Öncelikle bu maddelerin satın alımında, etiketlerin üzerinde geri dönüşüm işaretinin bulunmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Plastik barındıran ürünlerin kullanıcıları, bu maddeleri geri dönüşüme uygun olan çöp konteynırlarına atarak dönüşüm sürecini başlatırlar. Ayrıca plastikler normal çöpler içerisinden de ayrılarak geri dönüşüm işlemine katılabilirler.

Benzer: Geri Dönüşüm Nedir Ve Nasıl Yapılır?

Bundan sonraki kısım, tüketicileri değil dönüşüm fabrikalarını ilgilendiriyor. Çöp kutularından toplanan plastikler, içeriklerine göre ayrıştırılarak dönüşüme sokulmak için hazır hale getirilir. Ayrıştırma işleminden sonra, özel olarak hazırlanan makinalarda kırılıp, ufak parçalar haline getirilirler. Daha sonrasında makinalarda ufak parçalar haline getirilen plastiklerin içerilerine kullanılacaklarına alanlara bağlı olarak belli oranlarda plastik ham maddesi eklenir. Bir diğer seçenek de bu aşamada ufak parçaların eritilerek tamamen atık maddelerden oluşan bir ürün meydana getirmektir.

Benzer: Geri Dönüşümün Ekonomiye ve Çevreye Katkıları Nelerdir?

Günümüzde artan plastik kullanımına ve doğal kaynakların tüketilerek azaltılmasına karşılık olarak biz tüketicilerin de dönüşüme destek olarak dünyamızın geleceğine katkıda bulunmamız gerektiğini unutmayalım.

Kaynak: http://ekolojist.net/plastigin-geri-donusumu-nasil-olur/

Plastik malzemelerin üzerine işaretlenen numaralar ürünün hangi malzemeden üretildiğini simgeler. Eğer aldığınız plastik ürünün üzerinde bu işaret hiç yoksa kesinlikle bu plastikten uzak durulmalı.

Günlük hayatımızda sık sık kullandığımız, hatta kullanılan malzemenin tekrar kullanılabilir olup olmadığını bilmeden defalarca kullandığımız plastiklerin üzerinde veya altında yazan numaraları çoğumuz görmüş fakat ne anlama geldiğini sorgulamamışızdır. Bütün plastik şişe, damacana, bidon gibi malzemelerin altında veya üzerinde genelde üçgene benzer bir logonun içerisinde şişenin hangi malzemeden yapıldığına gösteren bir numara bulunur. Bu numaralar 1 ile 7 arasında olup oldukça önemli.

Gıda Standartları Enstitüsü´ne göre, altında üçgen geri dönüşüm logosu içinde 3 veya 7 rakamı olan damacanalar sağlık açısından riskli. Bu rakamlar damacananın yüksek oranda kimyasal madde içerdiğini gösteriyor. ´Bieshenol A´ adlı bu madde kalp sağlını bozuyor ve diyabet riskini artırıyor. Eğer hala kullandığınız plastik şişelerin altını kontrol etmediyseniz şimdi tam zamanı! Gözden kaçırdığınız küçük bir detay sağlığınızı korumanıza yardımcı olabilir.

Plastik ambalaj petrol rafinelerinden çıkan çeşitli ürünlerin petrokimya tesislerinde işlenmesi ile elde edilir. Dünyada üretilen toplam petrolün sadece % 4’ü plastik üretimi için kullanılmaktadır. Plastik üretiminde kullanılan bu %4 oranının ise sadece %3’ü plastik ambalaj üretiminde kullanılmaktadır. Plastikler hem daha az malzeme ile daha çok ambalaj üretilebileceği için, hem de şekil verme kolaylığından dolayı sektörde daha da tercih edilebilir bir hale gelmiştir.

Plastiklerin ambalaj uygulamalarında kullanılmaya II. Dünya Savaşı’ndan sonra başlanmıştır.1950’li yıllarda yaygın olarak kullanılmaya başlayan plastik ambalajlar 1970’den günümüze gelinen dönemde ise artarak ivme kazanmıştır.

Pet (Polietilen teraftalat) Ambalajlar

Polyester ailesine ait termoplastik bir malzemedir. Isıl işlenmesine bağlı olarak, amorf (şeffaf) ve yarı-kristal (opak ve beyaz) malzeme olarak mevcuttur. En önemli kullanım avantajı, tamamen geri dönüşebilir olmasıdır.

PET kalınlığına bağlı olarak yarı-rijit (yarı-sert) ve rijit (sert) olabilir. Çok hafiftir. İyi bir gaz ve nem bariyeri olarak kullanılır. Serttir ve darbeye karşı dayanıklıdır. Doğal olarak renksiz ve şeffaftır. İnce film olarak üretildiğinde, PET sıklıkla alüminyum ile kaplanır; opak bir hale gelir. PET şişeler, mükemmel bariyer malzemesi olup, özellikle meşrubatlar için çok yaygın kullanım alanı vardır. Çeşitli boyutlarda içme suyu, gazlı içecekler, meyve suyu ve bitkisel yağ şişeleri, fıstık yağı kavanozu, mikro dalga gıda tepsisi örtüsü, salata kapları PET plastiğinden yapılmaktadır. Son yıllarda levha uygulamaları da artmaktadır.

Fiber veya cam partikül dolgulu olduğunda, kayda değer bir şekilde sert ve daha uzun ömürlü bir hal alır. PET, 1941 yılında Calico Printer’s Ortaklığı tarafından Manchester’da patentlenmiştir. PET şişe ise 1973 yılında patentlenmiştir.

Kaynak: http://www.ambalaj.org.tr/tr/ambalaj-ve-cevre-plastik-ambalajlar.html